Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

ΜΟΝΑΔΑ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ ΓΝΑΝ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ, ΕΠΙΒΑΛΛΟΜΕΝΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

Του Νίκου Χριστοφακάκη*

(Το παρόν κείμενο εκφωνήθηκε στην εκδήλωση που διοργάνωσε ο Σύλλογος εργαζομένων νοσοκομείου Αγίου Νικολάου, στις 20 Μαρτίου, με αφορμή τον εορτασμό της παγκόσμιας ημέρας Νεφρού.)

To 1923 o έκπτωτος βασιλιάς Κωνσταντίνος, ο μεγάλος αντίπαλος του Ελευθερίου Βενιζέλου, πέθανε εξόριστος στο Παλέρμο της Σικελίας, από εγκεφαλική αιμορραγία, αφού προηγουμένως είχε εκδηλωθεί σπειραματονεφρίτιδα, η οποία, βαθμιαία εξελίχτηκε σε νεφρική ανεπάρκεια. 

Ένας βασιλιάς, λοιπόν, συγγενής των πιο σπουδαίων βασιλικών οίκων της εποχής του, που είχε την οικονομική δυνατότητα να περιοδεύει συχνά στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και να συναναστρέφεται τους εστεμμένους ισχυρούς της περιόδου, δεν κατορθώνει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζουμε σήμερα χιλιάδες συνάνθρωποί μας, που πάσχουμε από νεφρική ανεπάρκεια, μέσω της αιμοκάθαρσης. 

Σήμερα, χάρη στις μεγάλες προόδους της ιατρικής και της τεχνολογίας, χάρη στις προβλέψεις του κράτους πρόνοιας, που, παρά τις μεγάλες διαχρονικές ελλείψεις και τις περικοπές των τελευταίων ετών, δεν είναι ανύπαρκτο, ο πιο φτωχός, ο πιο ανυπεράσπιστος Λασιθιώτης, για να αναφερθούμε στα καθ’ ημάς, έχει τη δυνατότητα να επισκέπτεται τη Moνάδα Τεχνητού Νεφρού στον Άγιο Νικόλαο, να αιμοκαθαρίζεται, να Ζει. Και ανάλογα με την ηλικία και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του να ζει ΚΑΛΑ, να απολαμβάνει ανθρώπινες συνθήκες στην ποιότητα της καθημερινής του ζωής. 

Η μηχανική στήριξη, η οποία παρέχεται στους πάσχοντες από νεφρική ανεπάρκεια, διασφαλίζοντας το δικαίωμά τους να ζουν, να προσθέτουν ημέρες στη ζωή τους, είναι ένας ακόμη τομέας, όπου καταξιώνεται η αλματωδώς εξελισσόμενη ιατρική επιστήμη, όπου εφαρμόζεται η βελτιούμενη ιατρική τεχνολογία, όπου υπηρετείται αποτελεσματικά η ανθρώπινη ζωή. Το σπουδαίο, δηλαδή, αγαθό , που χαρισμένο από το Θεό στους ανθρώπους και που, συναποτελούμενο από πλήθος σωματικών, πνευματικών και ψυχικών λειτουργιών, συνιστά ένα θαύμα «Μέγα, καλό και πρώτο», όπως προσφυώς το ονομάζει ο ποιητής στον «Πόρφυρα».

Από συστάσεως της Μονάδας Τεχνητού Νεφρού στον Άγιο Νικόλαο, πλήθος συντοπιτών μας έχουν τύχει των ζωηφόρων υπηρεσιών της. 

Εδώ συναντάται και ενώνεται ολόκληρος ο νομός από τις εσχατιές της Σητείας, της Ιεράπετρας, του Οροπεδίου Λασιθίου.


Εδώ δίδουν, συνήθως τρεις φορές την εβδομάδα, τη μάχη για τη ζωή άνθρωποι όλων των ηλικιών, κάθε επαγγέλματος, διαφορετικού οικονομικού και κοινωνικού επιπέδου, εγγράμματοι ή αγράμματοι. Συναντώνται στον ίδιο χώρο, χρησιμοποιούν τα ίδια κρεβάτια, τα ίδια μηχανήματα, αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα, διατηρούν τις ίδιες ελπίδες. 

Διαφορετικοί άνθρωποι μοιράζονται κοινές αγωνίες, κοινές επιπλοκές, κοινούς εχθρούς (κάλιο, φώσφορο, χαμηλός αιματοκρίτης), κοινές μικροχαρές, κοινά συναισθήματα στο πλαίσιο μιας ιδιόμορφης κοινότητας, της οποίας κυρίαρχο χαρακτηριστικό είναι η τακτική συνάντηση των μελών της, σύμφωνα με τις ανάγκες τους για αιμοκάθαρση. 

Συνυπάρχουν, χωρίς καμιά απολύτως διάκριση.

Στην ασθένεια και στο θάνατο, βλέπετε, δεν χωρούν ταξικές ή άλλες διακρίσεις. Η ισότητα είναι απόλυτη και εξόχως διδακτική.

Ενώ τις άλλες κλινικές των νοσοκομείων, οι ασθενείς τις επισκέπτονται  και νοσηλεύονται, μια ή λίγες φορές στη ζωή τους, η σχέση με τον Τεχνητό Νεφρό είναι τακτική, περιοδική, με προϋποθέσεις ισοβιότητας. Μέχρι θανάτου ή μεταμοσχεύσεως ή στις ολιγότερες περιπτώσεις, μέχρι επαναλειτουργίας των νεφρών. 

Είναι φυσικό, λοιπόν, οι μεταξύ μας σχέσεις να είναι μονιμότερες, να προσιδιάζουν στις συνήθειες μιας οικογένειας. Το ίδιο και σε ό,τι αφορά τις σχέσεις μας με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, που, λόγω της τακτικής συναντήσεώς μας, λόγω της πολύωρης συναναστροφής, το αισθανόμαστε οικείο, προσφιλές. Τους θεωρούμε δικούς μας ανθρώπους.

Επισήμανση πρώτη: Οφείλουμε ιδιαίτερες ευχαριστίες στους γιατρούς και στις νοσηλεύτριες της ομάδας, για την άψογη συμπεριφορά που επιδεικνύουν καθημερινώς απέναντι σε κάθε ασθενή. Για την επαγγελματική τους επάρκεια, για την υπηρεσιακή τους ευσυνειδησία, για την ατελείωτη ανθρωπιά τους, για την αδαπάνητη υπομονή τους.

Οι αρετές αυτές συνιστούν και το μεγάλο πλεονέκτημα της Μονάδας, η οποία υστερεί δραματικά σε άλλους τομείς και αναπληρώνει τη χαμηλή βαθμολογία που αξίζει για τις υποδομές της, με την αδιαμφισβήτητη ποιότητα του έμψυχου δυναμικού της.

Έτσι, αν και οι κτιριακές εγκαταστάσεις είναι άθλιες, τριτοκοσμικές, λόγω και του ιδιόμορφου ιδιοκτησιακού καθεστώτος τους και της ελλείψεως συντηρήσεως, αν και ο μηχανικός εξοπλισμός δεν διακρίνεται για τις επιδόσεις του στη σύγχρονη τεχνολογία, αν και οι υδραυλικές εγκαταστάσεις προσφέρονται για την εκπόνηση διατριβής, στην οποία αριστεύει ο Μαυρικάκης, αντιποιούμενος συχνά το επάγγελμα του υδραυλικού, εμείς νιώθουμε ασφαλείς. 

Ζήσαμε πρόσφατα έκτακτο και κρίσιμο περιστατικό, την ώρα της αιμοκάθαρσης, που αντιμετωπίστηκε στη Μονάδα και αφορούσε στον αιμοκαθαριζόμενο του διπλανού κρεβατιού. Η απειλή του θανάτου ήταν ορατή. Αποφεύχθηκε χάρη στην κατάρτιση, στην ψυχραιμία του εφημερεύοντος γιατρού, ο οποίος μόνος στην αρχή, πριν έλθουν οι συνάδελφοί του από το κεντρικό νοσοκομείο, το αντιμετώπισε με απόλυτη αυτοκυριαρχία και αποτελεσματικότητα  με τις πάντοτε ετοιμοπόλεμες νοσηλεύτριες της Μονάδας.

Η απάντηση στο κτιριακό έλλειμμα είναι ασφαλώς η μεταφορά του Τεχνητού Νεφρού στο κεντρικό κτίριο, όταν ολοκληρωθεί ο προβλεπόμενος σήμερα σχεδιασμός αξιοποίησης του νέου κτιρίου. 

Η διοίκηση του νοσοκομείου οφείλει να εντάξει στις προτεραιότητές της τη μεταστέγαση του Τεχνητού Νεφρού, ώστε αφενός μεν οι εγκαταστάσεις να είναι ανθρώπινες, αφετέρου δε η συνύπαρξη με κρίσιμα Τμήματα να διασφαλίζει τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης, χωρίς την απώλεια πολύτιμου χρόνου.

Επισήμανση δεύτερη: Το Υπουργείο Υγείας οφείλει να διασφαλίζει επιπλέον ποσά χρηματοδοτήσεων σε νοσοκομεία, όπου λειτουργεί Τεχνητός Νεφρός, λόγω των αυξημένων σχετικών υποχρεώσεων.

Η διοίκηση του νοσοκομείου έχει χρέος να αντιληφθεί την ιδιαιτερότητα του Τεχνητού Νεφρού, να τη σεβαστεί και να την αντιμετωπίσει αναλόγως. Δεν είναι λογικό, αντί να ενισχύεται το έργο των γιατρών, να δημιουργούνται αφορμές εντάσεως και δυσφορίας, λόγω του καθεστώτος των εφημεριών, ο τρόπος άσκησης των οποίων συνδέεται άμεσα με τη δική μας ασφάλεια ζωής. 

Δεν είναι νοητό να λιγοστεύει και να μην αναπληρώνεται το νοσηλευτικό προσωπικό, ενώ αυξάνονται οι αιμοκαθαριζόμενοι.  
Είναι γνωστές οι ελλείψεις προσωπικού και στη δημόσια υγεία, γι’ αυτό είναι χρέος της διοίκησης να αξιολογεί την προσφορά κάθε Τμήματος και αναλόγως να αποφασίζει, επιστρατεύοντας τη λογική και τη δικαιοσύνη.

Επισήμανση τρίτη: Αφορά τους ίδιους τους αιμοκαθαριζόμενους. Αφορά εμάς και μας εκθέτει για την αμέλεια και την ασυνεννοησία μας. Είναι αδιανόητο ότι, παρά τα κοινά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά ο καθένας και στο τέλος μας αφορούν όλους, να μη λειτουργεί ο Σύλλογος Νεφροπαθών Λασιθίου, μέσω του οποίου οργανωμένα και υπεύθυνα, με φωνή που θα ακουγόταν εντονότερα, θα διεκδικούσαμε ό,τι δικαιούμαστε, θα αποκρούαμε αρνητικές συμπεριφορές, οποθενδήποτε προερχόμενες, θα παρεμβαίναμε ενεργά, «μετά λόγου γνώσεως», στη λειτουργία της Μονάδας, στηρίζοντας το έργο της.

Επισήμανση τέταρτη: Το κράτος, τα υπηρεσικά όργανά του οφείλουν να ευαισθητοποιηθούν και να σταθούν αλληλέγγυοι στα προβλήματα των νεφροπαθών, να διευκολύνουν και να μη δυσχεραίνουν τη ζωή τους. 

Δεν διεκδικούμε οίκτο, ο οποίος συνήθως απονέμεται εύκολα. Αξιώνουμε, δικαιούμαστε σεβασμό.
Πρωτίστως αυτό πρέπει να συμβεί με την ίδια την κοινωνία, η οποία οφείλει να κατανοήσει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα προβλήματα υγείας δημιουργούνται στη διαδρομή της ζωής, δεν συμπίπτουν με τη γέννησή μας.

Επομένως, ο σήμερα υγιής, μπορεί αύριο να είναι νεφροπαθής, καρδιοπαθής, καρκινοπαθής ή ψυχοπαθής. 

Το συμβόλαιο με την υγεία δεν είναι ισόβιο και επομένως, η ύβρις για την καλή υγεία μας, η αυθάδεια της έλλειψης κατανόησης και σεβασμού σε προβλήματα που σήμερα ανήκουν στους άλλους, αλλά αύριο μπορεί να σημαδεύουν και την κατάσταση της δικής μας υγείας, είναι στοιχειώδης ανθρώπινη υποχρέωση. Είναι ανθρωπιά και σωφροσύνη έναντι του μέλλοντος.

Το 1990 επισκέφθηκα τη Μονάδα, στην έναρξη της λειτουργίας της, ως Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του νοσοκομείου της Ιεράπετρας.

Το 2010 χτύπησα την πόρτα της  ως αιμοκαθαριζόμενος.

Είναι γνωστό ότι η τροπή των ανθρωπίνων πραγμάτων αποτελεί μιαν από τις ελάχιστες βεβαιότητες της ζωής μας.

Το τραγουδεί με ξεχωριστή τέχνη και σοφία ο ποιητής του Ερωτόκριτου: 

Του κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν 
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο καλό κ’ εις το Κακό περιπατούν και τρέχουν

Θα σας διηγηθώ ένα προσωπικό περιστατικό, για να αντιληφθείτε πόσο ανάλγητη, πόσο απάνθρωπη είναι η συμπεριφορά οργάνων του κράτους, τα οποία έχουν τη θεσμική υποχρέωση να διευκολύνουν και όχι να καθιστούν δυσκολότερη τη ζωή μας. 

Ένα χειμωνικό βράδυ επιστρέφω, μετά από αιμοκάθαρση στην Ιεράπετρα. Έντεκα παρά είκοσι πέντε, κλιμάκιο αστυνομικών σταματά τον οδηγό του ταξί, για να τον ελέγξει. Η διαδικασία παρατείνεται. Λόγω του σκοταδιού, είναι δυσχερής η ανάγνωση των εγγράφων και η σύνταξη των εντύπων του ελέγχου. 

Εξηγώ με ευγένεια στον αστυνομικό ότι βρίσκομαι στους δρόμους από τις τέσσερις και μισή το μεσημέρι, ότι έχω υποστεί τετράωρη αιμοκάθαρση, ότι η πίεσή μου είναι χαμηλή και τον παρακαλώ να επιτρέψει στον οδηγό να με μεταφέρει στο σπίτι μου, εγγυώμενος, αφού έχω δηλώσει τα στοιχεία μου, ότι θα επιστρέψει στον τόπο του ελέγχου, για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η διαδικασία.

Δεν αξιώθηκα καμιάς απάντησης, ως εάν μιλούσαμε διαφορετικές γλώσσες. Το πρόβλημά μου προφανώς δεν άγγιξε την υπηρεσιακή συνείδηση του αστυνομικού οργάνου, που συνέχισε ανεπηρέαστος να ψάχνει και να γράφει, αδιαφορώντας για τους κινδύνους που διέτρεχα.

Ίσως δεν εγνώριζε τι είναι αιμοκάθαρση και γι’αυτό δεν κατανοούσε τι σημαίνει ταλαιπωρία, λόγω προβλημάτων υγείας και προπαντός τι σημαίνει ανθρώπινη συμπεριφορά. 

Δημοσιοποιώ το περιστατικό, όχι για λόγους εκδικήσεως, αλλά για να μην υποστεί και άλλος νεφροπαθής, άλλος ασθενής ίσως πιο ταλαιπωρημένος από μένα, την ίδια ανάλγητη και απάνθρωπη, «υπηρεσιακή» αντιμετώπιση.

Οφείλω, επίσης, να αναφερθώ στην καθολική διαπίστωση για τον απαράδεκτο τρόπο λειτουργίας των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), όπου, χωρίς να ευθύνονται οι ελάχιστοι κατά τόπους υπάλληλοι, συνωστίζονται επί μήνες και οι νεφροπαθείς, με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται για την ασφαλιστική τους κατάσταση.

Τελειώνοντας, αισθάνομαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω το Σύλλογο εργαζομένων του νοσοκομείου του Αγίου Νικολάου, που, αξιοποιώντας την επέτειο εορτασμού της παγκόσμιας ημέρας νεφρού, οργάνωσε αυτή την εκδήλωση, δίνοντας τη δυνατότητα στους συντελεστές λειτουργίας της Μονάδας, γιατρούς και νοσηλευτές, να μιλήσουν δι’ εκπροσώπων τους, για τα πεπραγμένα του Τεχνητού Νεφρού, για το ρόλο, την προσφορά, αλλά και τα προβλήματά του. Και σε εμάς, που σήμερα εξυπηρετούμεθα από τη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού του νοσοκομείου, βήμα, για να μιλήσουμε δημόσια, για λογαριασμό των παρόντων, των απόντων, αλλά και όσων κατά καιρούς έχουν αιμοκαθαριστεί και έχουν πλέον μεταστεί στην «μέλλουσα πόλη», για τις ελλείψεις, για τα δικαιώματα, για τα αιτήματά μας. 

Σε εκείνους που έχουν φύγει, αφού έδωσαν εδώ, επί χρόνια, τη μάχη της ζωής και ιδιαιτέρως στον προσφάτως εκλιπόντα καλό μας φίλο Γιάννη Καλύβα, που μας υποδέχτηκε τους περισσότερους στη Μονάδα και που τώρα πια, χωρίς πόνο, χωρίς θλίψη, χωρίς στεναγμό, μας βλέπει από το κατοικητήριο του ουρανού, από τη βουνοκορφή του χωριού του στην Ανατολή, ας είναι αφιερωμένα τούτα τα ελάχιστα λόγια, φόρος τιμής στη μνήμη, στον πόνο που έζησαν, στον αγώνα που έδωσαν, υπό συνθήκες ασυγκρίτως δυσκολότερες τότε.
Σας ευχαριστώ.

*Ο κ. Νίκος Χριστοφακάκης είναι νυν πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Ιεράπετρας, πρώην δήμαρχος Ιεράπετρας και  ασθενής της ΜΤΝ του ΓΝΑΝ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου